MINDFULNESS& Depressie
1 Op de 14 personen in de westerse landen heeft in zijn of haar leven een depressie (gehad). Bij 80% van de mensen volgt een nieuwe depressie, dat wil zeggen dat bij hen een of meerdere nieuwe depressieve perioden volgen. Waar een eerste episode relatief meer samenhangt met grote life- events, zoals bijvoorbeeld het verlies van een dierbare, hangt een tweede of derde episode hier minder mee samen. Uit onderzoek komt naar voren dat interne elementen dan een veel grotere rol spelen. In deze serie ‘Mindfulness &’ deze week ‘Depressie’.
Onze gemoedstoestand is gedurende de dag continue in beweging. Voelen we de zon op ons gezicht schijnen, dan voelen we ons blij. Kunnen we iemand niet bereiken die we heel graag willen spreken dan kan dit uitmonden in een gevoel van balen.
Onze gemoedstoestand, dus hoe we ons voelen, heeft een zeer krachtig effect op ons denken én het beperkt het hebben van een breed vizier op de wereld en de dingen die hierin gebeuren. Een heel subtiele verandering in het gevoel kan bij depressiegevoelige mensen tot een nieuwe depressie lijden. Hoe gaat dit precies in zijn werk?
IETS HEEL SUBTIELS KAN EEN DEPRESSIE AANWAKKEREN
Onderzoek toont aan dat mensen in een depressieve periode 50-75% van de tijd rumineren; dat wil zeggen malen, piekeren, het almaar herhalen van (negatieve) gedachten. Dit rumineren wordt verergerd door de ‘waarom’ vragen. “Waarom ik (nu weer)?”, “Waarom nu?”.
Dingen overdenken kan op andere gebieden in het leven behulpzaam zijn, echter bij rumineren is het niet behulpzaam. Het niet willen hebben van deze (negatieve) gedachten, het als het ware wegduwen ervan, brengt 2 effecten teweeg:
1: het werkt averechts, gedachten laten zich niet wegduwen, ze komen net zo snel weer op
2: het wegduwen vergt enorm veel energie, zowel mentaal als fysiek
RUMINEREN WORDT EEN AUTOMATISME
Er wordt gesproken over een depressie als een persoon minimaal 2 weken depressieve symptomen ervaart. Echter bij sommige mensen duurt een depressieve periode geen 2 weken maar maanden. Die negatieve gedachten, die 50-75% van de tijd aanwezig zijn, hebben zo voldoende tijd en ruimte om een automatisme te worden. Het wordt simpelweg een gewoonte. En dat is nu precies de reden dat een hele subtiele beweging in je gemoedstoestand een volgende depressie kan aanwakkeren. Je geest trekt het laadje open met ‘bekende’ negatieve gedachten en voor je er erg in hebt zijn de eerste patronen van een nieuwe depressie op de voorgrond.
MINDFULNESS OEFENINGEN & DEPRESSIE
Wat moet je nu doen?
1: Leren om een depressie en de patronen - in een zo vroeg mogelijk stadium - te herkennen. Steeds weer opnieuw
2: Keuzes maken 1) Stoppen en erin meegaan of 2) Stoppen en een stap terug doen
In mindfulness training leren deelnemers als het ware een nieuwe gewoonte. Door de mindfulness oefeningen train je namelijk de aandacht spier. Door meer aandacht te hebben voor wat zich van moment tot moment aan je voordoet, zien deelnemers na enige tijd helder in welke patronen die voorafgaan aan een depressie er zijn. Op zo’n moment ontstaat er een ogenblik van bewuste keuze. Kiezen voor het bekende en meegaan in de depressie of een stap terug doen.
Belangrijk hierbij is dat deelnemers dit leren inclusief de 7 houdingskwaliteiten van mindfulness; niet-streven, loslaten, geduld, niet-oordelen, met een frisse blik voor elk nieuw moment (ongeacht het ‘succes’ of ‘falen’ in het verleden), met acceptatie en vertrouwen en met vriendelijkheid en mildheid voor jezelf.
LAGER RISICO TERUGVAL % NA MINDFULNESS TRAINING
Uit onderzoek komt naar voren dat het risico van terugval onder personen met 3 of meer depressieve episodes met 43% afneemt, in vergelijking met het volgen van een reguliere behandeling. Juist mensen die net hersteld zijn van een depressie, maar waarbij nog enkele symptomen aanwezig zijn, blijken het meeste baat te hebben bij een mindfulness training. Alvorens met mindfulness te starten is het advies om eerst andere therapievormen af te ronden.
VERSCHIL MBCT, MBSR EN MBSR-IT
In 1979 heeft moleculair bioloog Jon Kabat-Zinn de MBSR training ontwikkeld aan de Universiteit van Massachusetts. Deze MBSR training (Mindfulness Based Stress Reduction Program) is initieel ontwikkeld voor mensen met stress en chronische pijn.
Hoogleraren Zindel Segal, Mark Williams en John Teasdale ontwikkelde in de loop der jaren de MBCT training, Mindfulness Based Cognitieve Therapy. Deze variant is speciaal afgestemd op deelnemers met affectieve klachten zoals (manische) depressie en angst.
MBSR-IT is voortgekomen uit deze basistrainingen. Elementen uit de MBCT training zoals bijvoorbeeld 'Gedachten zijn geen feiten' en de 'ademruimte' zijn als onderdeel opgenomen in de MBSR – IT training. Deelnemers aan deze 8-weekse training onderschrijven de toegevoegde waarde hiervan in hun dagelijkse praktijk.
Bron: Verzameld werk, Dr T. Barnhofer, University of Exeter, England. Piet & Hougard, 2012.
